In de middeleeuwen was Kampen een zeer belangrijke handelsstad die haar grootste bloei bereikte in de 14de eeuw en in de eerste helft van de 15de. In dit tijdperk werden ook twee machtige kerken binnen haar muren gebouwd: de St.- Nicolaas- of Bovenkerk in het zuiden en de Onze Lieve Vrouwe- of Buitenkerk in het noorden. Beide kerken zijn, met de veel later gebouwde Nieuwe Toren, nog kenmerkend voor het fraaie IJsselfront van Kampen. Zowel de Boven- als de Buitenkerk waren vóór de Reformatie parochiale kerken, maar de St.- Nicolaas is, als hoofdkerk, stellig de oudste van deze twee.
Tot vóór enige tientallen jaren was over de bouwgeschiedenis van deze kerk weinig bekend. De belangrijkste bron hiervoor zijn de middeleeuwse kerkelijke rekeningen. En die zijn spoorloos verdwenen op een tweetal 16de-eeuwse exemplaren na. Aangezien de kerk in de 16de eeuw voltooid was, geven deze laatstgenoemden alleen kostbare informatie over haar interieur, voordat zij omstreeks 1580 in Protestantse handen viel. Merkwaardig is stellig ook, dat de drie 16de-eeuwse Kamper kroniekschrijvers Jacob Bijndorp, Jan van Breda en Arent to Boecop, ons in dit opzicht ook niet veel wijzer maken.
Daar echter in de Middeleeuwen het stadsbestuur nauw betrokken was bij de bouw van kerken, werpen een aantal gegevens, te vinden in het oud-archief van Kampen, wel enig licht op de wijze waarop bijvoorbeeld de Bovenkerk tot stand is gekomen. Het zijn echter slechts flitsen, te kort van duur en te incidenteel om veel samenhang te ontdekken. Eerst in de jaren 1957-1972, toen het in verval geraakte monument grondig is gerestaureerd, werd zowel de bouwgeschiedenis van de Bovenkerk als haar voorgeschiedenis duidelijker, al bleven een aantal vragen onbeantwoord. Men heeft immers bij die restauratie, vooral ook door ontgravingen in de kerk zelf, een unieke gelegenheid gehad interessante architectuur-historische bijzonderheden te verzamelen. Zo bleek zeer verrassend, dat de Bovenkerk niet minder dan twee voorgangsters gehad moet hebben, een vroeg-gotisch- en een romaans bouwwerk.
Uit ‘Bovenkerk Kampen’ – Dr. C.N. Fehrmann, G. Woning en W.H. Zwart (1978). Met toestemming overgenomen van de Kerkvoogdij der Hervormde Gemeente te Kampen.